İKLİM HABERCİLİĞİ ÜZERİNE

Dünya genelinde yaşanan iklim değişikliği ve olumsuz etkileri her geçen gün artan ekolojik sorunların başında gelmektedir. Bu sorunların haberleştirilmesi ve bireylerin konuya ilişkin doğru bilgilendirilmesi ise sorunun çözümünde önemli rol oynamaktadır. Haberciliğin uzmanlık alanlarından biri olan iklim haberciliği de, iklim krizi, iklim krizinin etkileri ve sonuçları, iklim krizine yönelik çözüm önerileri gibi iklim ile ilişikli çok sayıda alanı kendine konu edinmektedir. Ancak günümüzde haberlerin ve bilgilerin doğruluğu ile ilgili karşılaşılan sorunlar iklim haberciliğini de olumsuz biçimde etkilemekte ve gazetecilerin işlerini daha da güçleştirmektedir. Dolayısıyla iklim haberciliğinin kamu yararı gözetilerek yapılması ile bu konudaki yanlış bilgilere karşı koyma açısından gazetecilerin ve gazeteci adaylarının güçlendirilmesi önem kazanmaktadır.

Bunun yanında iklim haberciliğinin geleneksel habercilikten ayrılan kendine has birçok özelliği de mevcuttur. Öncelikle iklim değişikliği konusunun etkileri orta ve uzun vadede gözlemlendiğinden bu alanda araştırmacı gazetecilik yöntemlerine ve fikri takibe özel bir önem atfedilmektedir. Bunun yanında bu alandaki küresel gelişme ve raporlardan haberdar olma, dijital ortamdan haber için veri/kaynak elde edebilme, temel düzeyde iklim değişikliği ile ilgili temel bilgilere sahip olma ve bunları tematik bir yaklaşımla yerelde olup biten çevre/iklim olaylarıyla bağlantılandırabilme becerilerini gerektirmektedir. Son olarak da iklim değişikliği şüphecileri ve inkarcıları, yeşil aklama yapan (greenwashing) şirketlerin varlığı ve özellikle sosyal medyada iklim değişikliği konusunda hızla yayılan yanlış bilgiler düşünüldüğünde, bu alanda gazetecilik yapacak kişilerin haber güvenilirliği ve doğruluk kontrolü konularında donanımlı olmalarını elzem kılmaktadır.

ETKİNLİĞİN TEMEL KONULARI, KAPSAMI VE AMAÇLARI

Bu düşüncelerden hareketle planlanan etkinliğin temel konuları iletişim alanında eğitim gören ön lisans ve lisans öğrencilerinin ve mezunlarının iklim haberciliği, örnek iklim haberciliği uygulamaları, güvenilir bilgiye ulaşma ve haber doğrulama konularında bilgilendirme olarak sıralanabilir. Bu çerçevede, gelecekte haber üretim süreçlerinin çeşitli aşamalarında aktif rol oynayacak olan meslek yüksekokullarında öğrenim gören ön lisans öğrencileri ile iletişim fakültelerinde öğrenim gören lisans öğrencileri ve haber üretim süreçlerinde aktif rol oynayan mezunlar hedef kitle olarak seçilmiştir. Ayrıca bu eğitimler ile öğrencilerin alanında uzman akademisyenler ile sektör tecrübesi bulunan iklim habercileri ve doğruluk kontrolü uzmanlarıyla (teyitçiler) aynı eğitim programı içerisinde bir araya gelmeleri de amaçlanmaktadır. Eğitimde teorik ve uygulamaya dönük bilgilerin harmanlanması öngörülmektedir. Etkinliğin diğer amaçları ise şu şekilde sıralanabilir:

• Öğrencilere iklim değişikliği ve etkileri konusunda bilgi ve farkındalık kazandırmak,

• Öğrencilere iklim haberciliği konusunda bilgi ve farkındalık kazandırmak,

• Öğrencilere; iklim haberciliği, bilgi güvenilirliği ve haber doğrulamaya ilişkin temel kavramları öğretmek,

• Öğrencilerin; iklim haberciliği ve gazetecinin etik sorumlulukları arasındaki bağı kurmalarını sağlamak,

• Öğrencilere Türkiye ve dünyadaki iklim haberciliği girişimleri ve doğruluk kontrol platformlarını tanıtmak,

• Öğrencilere iklim alanında doğru bilgiye ulaşma ve haber doğrulama yetisi kazandırmak.

       ​EĞİTİMLER HAKKINDA

Eğitim dili Türkçe'dir. Etkinlik kapsamında öğrencilere ardışık üç gün dörder ders saati olmak üzere toplam on iki saatlik eğitim verilecek ve etkinlik sonunda, etkinliği başarıyla tamamlayan öğrencilere online katılım belgesi gönderilecektir. Etkinliğin çevrimiçi olması ve öğrenci dikkatini mümkün olduğunca eğitimde tutma arzusu nedeniyle etkinlik üç gün ve on iki saat ile sınırlandırılmıştır. Katılımcılar adına belge düzenlenebilmesi için eğitimlerin en az %80’ine devam etmeleri koşulu aranacaktır.

Etkinliğin üç gününde üç ana tema bulunmaktadır. İlk günün teması “İklim Haberciliğinin Temelleri” olarak belirlenmiştir. Bu ilk günde alanında yetkin akademisyen ve gazeteciler tarafından iklim değişikliği ve iklim haberciliği konusundaki temel kavramlar, iklim haberciliği yapma ve yayımlama, iklim haberciliğinde dijital kaynaklara ulaşma konuları üzerinden durulacaktır. İkinci günün teması ise “İklim Haberciliği, Etik ve Uygulama” olarak belirlenmiştir. Bu kapsamda öğrencilere iklim haberciliği odağında etik ilkeler, sorumlu iklim haberi yapma, sıkça tekrarlanan yanlışların farkına varma ve basından örneklerle iklim ve çevre haberciliğinde doğru uygulamaları gerçekleştirme konularında eğitim verilecektir. Eğitimin üçüncü gününün teması ise “İklim Haberciliği, Bilgi Güvenilirliği ve Doğruluk Kontrolü” olarak belirlenmiştir. Bu son günde ise iklim haberciliği yaparken doğru bilgiye ulaşma, yanlış bilgi ve haberleri teyit etme, doğruluk kontrol yöntem ve platformlarını tanıma ile özellikle şirketlerin greenwashing (yeşil aklama) stratejilerine karşı gazeteci olarak farkındalık kazanma konuları üzerinde durulacaktır.

7-8-9 Şubat 2024 tarihlerinde gerçekleştirilecek olan eğitimlerin başlıkları, içerikleri ile kimler tarafından verileceği hazırlanan etkinlik programı ile etkinlik programı sekmesinde duyurulmuştur. Her bir eğitim ders saatinin kırk beşer dakika olması ve Microsoft Teams uygulaması aracılığıyla çevrimiçi şekilde gerçekleştirilmesi planlanmaktadır. Böylelikle eğitimlerin kayıt altına alınarak arşivlenmesi de olanaklı kılınacaktır. İstendiği takdirde eğitimlerden daha çok kişinin faydalanabilmesi adına eğitimler, etkinlik web sitesinde yer alan arşiv sekmesine eklenebilecek ve kamuya açık şekilde paylaşılacaktır.

ETKİNLİĞİN KATKISI

Tüm bunlara ek olarak, Türkiye’de iklim değişikliği ile mücadele önemli konulardan biri olarak görülmekte ve bu konuda ülke genelinde çeşitli çalışmalar yapılmaktadır. Bu kapsamda Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı İklim Değişikliği Başkanlığı tarafından çalışmaları yürütülen İklim Portal isimli internet sitesi (https://iklimportal.gov.tr/) bu konudaki faaliyetlerden biri olarak gösterilebilmektedir. Düzenlenecek olan eğitim ile iklim değişikliği ile ilişikli farklı bir boyut olan iklim haberciliği gündeme alınacak ve gençlere hem iklim değişikliği konusunda farkındalık kazandırılırken hem de iklim haberciliği konusunda bilgilendirilme yapılacaktır. Böylelikle ülke genelinde yapılan çalışmalara farklı bir perspektiften katkı konulmuş da olunacaktır.